Ekonomia społeczna

Ekonomia społeczna to sfera aktywności obywatelskiej, która poprzez działalność ekonomiczną
i działalność pożytku publicznego służy: integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych społeczną marginalizacją, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (interesu ogólnego).

Oznacza to, że dla podmiotów ekonomii społecznej istotne znaczenie – obok celu gospodarczego – ma misja społeczna.

W sferze ekonomii społecznej działają podmioty ekonomii społecznej, obejmujące pięć głównych grup:

• przedsiębiorstwa społeczne, będące fundamentem ekonomii społecznej;
• podmioty reintegracyjne, służące reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych

wykluczeniem społecznym, tj. Zakłady Aktywności Zawodowej, Warsztaty Terapii Zajęciowej, Centra Integracji Społecznej, Kluby Integracji Społecznej; formy te nie będą w żadnym przypadku przedsiębiorstwami społecznymi, ale mogą przygotowywać do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym lub być prowadzone jako usługa na rzecz społeczności lokalnej przez przedsiębiorstwa społeczne;

• podmioty działające w sferze pożytku publicznego, które prowadzą działalność ekonomiczną, zatrudniają pracowników, choć ich działanie nie jest oparte na ryzyku ekonomicznym. Są to organizacje pozarządowe prowadzące działalność odpłatną i nieodpłatną pożytku publicznego; podmioty te mogą stać się przedsiębiorstwami społecznymi, o ile podejmą działalność gospodarczą w określonym zakresie, podejmując również zobowiązania statutowe odnośnie do dystrybucji zysku;
• podmioty sfery gospodarczej, które tworzone były jednak w związku z realizacją celu społecznego, bądź dla których leżący we wspólnym interesie cel społeczny jest racją bytu działalności komercyjnej. Są to podmioty, które nie spełniają wszystkich cech i warunków  dotyczących działalności przedsiębiorstwa społecznego. Grupę tę można podzielić na trzy podgrupy:
  – organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych;
  – zakłady aktywności zawodowej;
  – spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie;
  – pozostałe spółdzielnie o charakterze konsumenckim i wzajemnościowym.
• osobną grupą, która stanowi obszar ekonomii społecznej, są pojawiające się coraz częściej inicjatywy o charakterze nieformalnym. Należy do nich m.in. zarówno ruch rodzących się kooperatyw spożywców w: Białymstoku (dwie), Gdańsku, Krakowie (dwie), Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie (dwie) oraz Wrocławiu, działających w sferze wzajemnościowej, oraz różnorakich ruchów miejskich, lokatorskich i sąsiedzkich. Podobnie ma się sytuacja z ruchem spółdzielni uczniowskich, które w 2011 r. w całym kraju liczyły ok. 5 tys. Mimo że formalnie nie są organizacjami, mogą one stanowić, a często już stanowią istotną bazę rozwoju ekonomii społecznej.

---